- Konu Başlıkları
- Bolşoy Balesi ile Dünyaya Açılan Rus Figürleri
- Klasik Balenin Sadık Evi: St. Petersburg Okulu – Rus Balesi Tarihi
- Pratikten Doğan Rus Balesi: Vaganova Stili – Rus Balesi Tarihi
- Cesur Duyguların Evi Moskova Okulu ve Bolşoy Balesi – Rus Balesi Nedir?
- Rus Bale Okulları İçin Disiplin Vazgeçilmez!
Bolşoy Balesi ile Dünyaya Açılan Rus Figürleri
Ruslar daima baleyi ulusal bir onur olarak görmüştür, çünkü gerek klasik balenin son halini aldığı ve akademik anlamda sistemleştiği gerekse modern balenin ilk adım seslerinin yükseldiği yer olması itibariyle bale her zaman Rus insanı için özel bir öneme sahiptir. Klasik balenin ikinci vatanı kabul edilen Rusya, ayrıca Rus balesi adı verilen farklı bir ekolün de yaratıcısı kabul edilir.
Gelin, Rus bale ekolüne daha yakından bakalım ve klasik baleden farklarını anlamaya çalışalım. Bu sırada elbette Rus balesi tarihi içerisinde özel bir yeri olan Bolşoy Bale Akademisi hakkında konuşmadan da geçmeyeceğiz…
Klasik Balenin Sadık Evi: St. Petersburg Okulu – Rus Balesi Tarihi
Rus balesi tarihi için ilk adresimiz Rusya’da ilk açılan Rus bale okuluna ev sahipliği yapan St. Petersburg olacak. St. Petersburg’daki Mariinsky Rus bale okulu, aslında Rus balesi dediğimiz ekolün doğduğu merkezlerden biridir. Çünkü klasik balenin sistematize bir hal aldığı St. Petersburg, tahmin edebileceğiniz üzere klasik geleneklere olan sadakatini hep korusa da işin içine Rus disiplinini de eklemiştir. Dansçılar tam anlamıyla profesyonel olmalı, yalnızca hareketlerini mükemmelleştirmeye odaklanmalıdır. Günümüzde bile büyük bale gösterilerinin en klasik versiyonları hala St. Petersburg sahnesinde gösterime girer. Ancak bazı insanlar için bu tarzın biraz soğuk geldiğini kabul etmek gerekir.
Pratikten Doğan Rus Balesi: Vaganova Stili – Rus Balesi Tarihi
Agrippina Yakovlevna Vaganova, St. Petersburg İmparatorluk Tiyatro Bale Okulu’ndan 1897’de mezun olan bir balerindi. Vaganova’yı özel kılan nokta klasik balenin neredeyse yalnızca ayak hareketlerine ve pozisyonlarına bağlı olduğunu, üst gövde ve kolların dansa neredeyse hiç yardımcı olmadığını fark etmesiydi. Bunun üzerine Vaganova, bale tekniğini geliştirmek için aynalardan yararlandı ve üst gövde ve kolları da dans için işlevsel hale getiren bir sistem yarattı. 1934’te Klasik Dansın Temel İlkeleri ismiyle yayınladığı kitap, başta Rus balesi okulları ardından da neredeyse tüm Avrupa’da balenin birincil ders kitabı haline geldi.
Cesur Duyguların Evi Moskova Okulu ve Bolşoy Balesi – Rus Balesi Nedir?
Mariinsky Rus bale okulu ile kuruluş itibariyle arasında yalnızca birkaç on yıl olan Bolşoy Bale Akademisi, bugün Bolşoy balesi olarak adlandırdığımız bale türünün doğduğu yerdir. Moskova tarzı olarak da anılan Rus balesi içerisinde parlak duyguların, cesur deneylerin ve farklı varyasyonların değerlendirilmesine daha yatkın olmasıyla özel bir yere sahip olan Bolşoy balesi gösterimlerinin zaman zaman eleştiri yağmurlarına tutulduğunu da itiraf etmek gerekir. Çünkü birçok kez bu farklı denemeler yalnızca klişe seviyesinde kalmaktadır.
Yine de Rusların Büyük Bale olarak adlandırdığı Bolşoy Balesi, Petersburg ekolünün aksine daha spontane ve Rus folklorundan ögeler barındıran bir dans türüdür. Elbette Marius Petipa, Carlo Blasis ve Arthur Saint-Leon gibi klasik bale için de önemli olan isimlerin prodüksiyonları Bolşoy balesi gösterimleri arasında yer alıyordu. Ancak özellikle 1900 yılında Aleksandr Gorsky’nin Bolşoy bale şefi olmasıyla Bolşoy Bale Akademisi, sahne ve kostümleriyle kendisini karakterize eden kimliğine büründü.
Rus Bale Okulları İçin Disiplin Vazgeçilmez!
Rus balesi ekollerinden hangisi söz konusu olursa olsun disiplinin vazgeçilmez olduğunu vurgulayalım. Kullanılan figürler itibariyle daha özgür gözüken Bolşoy Bale Akademisi bile hem öğrencilerini son derece sıkı bir yetenek sınavına tabi tutarak seçmekte hem de yıllarca süren bir eğitimle tekniklerini kusursuzlaştırmak istemektedir.
Nitekim klasik bale eğitiminde kullanılan çoğu eğitim tekniği ve plan türü de Rus balesinden doğmuştur. Yukarıda da belirttiğimiz gibi Vaganova’nın Klasik Balenin Temel İlkeleri kitabı dünyanın en büyük bale okullarında ders kitabı olarak kullanılmış, dansçıların yetiştirilmesinde bu kitabın programına sadık kalınmıştır. Günümüzde elbette bazı revizeler olsa klasik bale eğitiminin halen daha Rus balesi ile doğrudan doğruya bağlı olduğunu söylemek mümkündür.
[widget-169]
